Jak dbać o wzrok po 60. roku życia?

„Z wiekiem to nie oczy słabną, ale ramiona stają się za krótkie” – nierzadko w tak żartobliwy sposób starsze osoby odnoszą się do pogarszającego się wzroku. Z jednej strony to jedna z oznak naturalnego procesu starzenia się. Z drugiej, chodź trudno nam to przyznać, wieloletniego zaniedbania. W jaki sposób należy więc dbać o oczy w starszym wieku?

U osób po sześćdziesiątce, obok starczowzroczności pojawiającej się wraz z wiekiem, wzrasta  ryzyko wystąpienia poważnych chorób oczu. Aż 90% seniorów cierpli na zaćmę, jaskrę lub zwyrodnienie plamki żółtej.

3 choroby oczu, które najczęściej atakują osoby po 60. roku życia

Zaćma, której kluczowym objawem jest zmętnienie soczewki, leczona jest wyłącznie operacyjnie. Stosowanie na własną rękę kropli do oczu nie tylko nie pomoże, ale wręcz może zaszkodzić. Konserwanty w nich zawarte mogą spowodować uszkodzenia na powierzchni oka, a w efekcie pogłębić stan chorobowy. Zabieg operacyjny, o ile przeprowadzony bez komplikacji, pozwala poprawić jakość wzroku. Pacjent odzyskuje go takim, jakim był przed chorobą.

Dużo bardziej skomplikowane jest zdiagnozowanie jaskry, która polega na stopniowym zaniku włókien nerwowych na tarczy nerwu wzrokowego oraz powierzchni siatkówki. To bardzo podstępna choroba; w sytuacji, gdy przebiega przy prawidłowym ciśnieniu wewnątrzgałkowym, nie wywołuje objawów. Z reguły więc, o zaawansowanej postaci jaskry pacjenci dowiadują się dopiero u okulisty. Wówczas pozostaje jedynie stosowanie kuracji powstrzymującej jej dalszy rozwój. Leczenie zachowawcze polega na codziennej aplikacji kropli do oczu, które regulują ciśnienie w gałce ocznej.

Trudne w leczeniu jest także zwyrodnienie plamki żółtej (ADM). Choroba ta może przebiegać w dwóch postaciach: suchej, lub cięższej – wysiękowej. W obu przypadkach jednak dochodzi do uszkodzenia widzenia w centralnej części siatkówki. Początkowo zniekształcony obraz środka pola widzenia, stopniowo przechodzi w ciemną plamę, ostatecznie sprawiając, że chory pacjent widzi jedynie kontury obrazu. Leczenie obejmuje przyjmowanie zastrzyków wewnątrzgałkowych, czy stosowanie specjalnych lup poprawiających widzenie.

Przeczytaj więcej: „Co to jest AMD?”

Regularne badania u lekarza-specjalisty

Regularne badania u okulisty to obowiązek. Osoby w wieku powyżej 60. lat powinny wykonywać je co najmniej raz do roku. Częściej lekarza powinni odwiedzać chorzy na nadciśnienie, cukrzycę oraz uzależnieni od papierosów, a także ci, których bliscy chorowali na jedną z wyżej wymienionych chorób.

Stała opieka lekarza-specjalisty to szansa na możliwie najszybsze rozpoznanie choroby oraz podjęcie odpowiedniego leczenia. To szczególnie ważne w przypadku jaskry i zwyrodnienia plamki żółtej; wczesna diagnoza to pierwszy krok ku zahamowaniu rozwoju tych chorób.

„Sztuczne łzy” i ćwiczenia na suchość oka

Z wiekiem zaczyna nam dokuczać suchość oka, co wiąże się z wydzielaniem zmniejszonej ilości filmu łzowego. W efekcie dochodzi do uszkodzenia międzypowiekowej powierzchni oka, czego głównymi objawami są m.in.: pieczenie i swędzenie oczu, uczucie obecności ciała obcego lub piasku pod powiekami, czy okresowe zaburzenia ostrości widzenia. By zneutralizować odczuwany dyskomfort, warto stosować dobrej jakości krople. Równie ważne jest częste mruganie, o którym łatwo zapomnieć, gdy koncentrujesz wzrok na monitorze komputera, telewizorze, czy książce.

Znaczą poprawę w jakości widzenia może przynieść również zmiana warunków zewnętrznych (np. nawilżanie powietrza, czy obniżanie zbyt wysokiej temperatury w pokoju) oraz trybu pracy. W miarę możliwości, postaraj się w każdej godzinie wykonywanych zajęć odnaleźć kilkanaście sekund, które będziesz mógł przeznaczyć na prostą gimnastykę oczu. Naprzemienne patrzenie w dal i na przedmiot znajdujący się tuż przed Tobą to przykład ćwiczenia, które możesz wykonywać w każdym miejscu i o dowolnej porze. To wystarczy, by oczy odpoczęły i odzyskały właściwy poziom nawilżenia.

Zdrowe nawyki żywieniowe

Istotny wpływ na dobrą kondycję oczu ma również dieta. Okazuje się, że odpowiednio zbilansowana, może ograniczyć ryzyko wystąpienia chorób oczu związanych z wiekiem. Z tego względu, w jadłospisie osób starszych nie powinno zabraknąć przeciwutleniaczy: luteiny i zeaksantyny. To substancje pochodzenia naturalnego występujące jako barwnik roślinny, które gromadzone są przez organizm w siatkówce oka w postaci tzw. barwnika plamki żółtej. Bogatym źródłem luteiny są m.in.: jarmuż, szpinak, sałata, papryka czerwona, brokuły, brukselka, czy kukurydza. Dlaczego te informacje są tak ważne?

Luteina i zeaksantyna zabezpieczają oko (uszczelniają i stabilizują komórki) przed niekorzystnym działaniem sztucznego światła – jednej z przyczyn stresu oksydacyjnego, w wyniku którego dochodzi do powstania wolnych rodników tlenowych. Te odpowiedzialne są za utlenianie komórek lipidowych, które uszkadzają białka soczewki oka. W efekcie może dojść do wystąpienia zaćmy. Ponadto, wolne rodniki tlenowe mogą bezpośrednio przyczynić się do zwyrodnienia plamki żółtej (AMD).

Luteina, a zwyrodnienie plamki: Jak wynika z badań przeprowadzonych przez ADRES[1], luteina korzystnie wpływa na wzrost gęstości pigmentu plamki żółtej, co dla pacjentów oznacza zauważalną poprawę ostrości wzroku. Regularne spożywanie produktów bogatych w ten przeciwutleniacz pozwala zredukować o 55%  ryzyko występowania jednego z charakterystycznych objawów zwyrodnienia plamki żółtej (ADM), tj. zaciemnienia środka oglądanego obrazu, w skrócie określanego jako „zanik geograficzny”. Ponadto, jak wykazały badania, luteina o 35% zredukowała ryzyko wystąpienia zaawansowanej postaci choroby.

Luteina, a zaćma: Podstawową funkcją soczewki jest skupianie i regulowanie ostrości światła na siatkówce oka. Jest to możliwe wówczas, gdy siatkówka pozostaje przeźroczysta. W przypadku zaćmy dochodzi zaś do osadzania się na powierzchni siatkówki połączonych ze sobą, utlenionych białkowych składników soczewki. Wyniki badań ADRES sugerują, że substancje spożywcze zawierające przeciwutleniacze pełną funkcję ochronną, hamując proces zmętnienia soczewki.

Nie jesteśmy w stanie w pełni wyeliminować niebezpieczeństwa wystąpienia chorób oczu, możemy jednak przeciwdziałać ich rozwojowi. Odpowiedzialność za zdrowie i odrobina dyscypliny to wszystko, czego potrzeba, by cieszyć się zdrowym wzrokiem pomimo podeszłego wieku.